Αβραμόπουλος στην ΣΕΘΑ: Αυτή είναι η Ευρωπαϊκή Ασφάλεια

Αβραμόπουλος στην ΣΕΘΑ: Αυτή είναι η Ευρωπαϊκή Ασφάλεια - Τι είπε στους σπουδαστές για την κρίση και την γεωπολιτική αστάθεια

Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ στην Εθνική Σχολή Άμυνας. Η σχολή σας είναι πάρα πολύ σημαντική καθώς καλείται να επιμορφώσει νέα και παλαιότερα στελέχη και επιτελεί πραγματικά, ιδιαίτερα αυτήν την κρίσιμη περίοδο, ένα σπουδαίο έργο στρατηγικής αξίας.

Τα στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας, του Λιμενικού και Πυροσβεστικού Σώματος καθώς και του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα που εκπαιδεύονται εδώ, σε θέματα Αμυντικής Πολιτικής και Εθνικής Στρατηγικής, αποκτούν γνώσεις σύγχρονης αντίληψης επί του συντονισμού και της συνεργασίας σε θέματα Εθνικής Άμυνας για να ανταποκριθούν, ανά πάσα στιγμή, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.

Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο μιας γενικευμένης κρίσης, στο επίκεντρο ενός γεωπολιτικού τόξου αστάθειας, που εκτείνεται από την Τυνησία μέχρι την Ουκρανία. Αυτή η παρατεταμένη αστάθεια δεν είναι παροδική.

Οφείλεται σε σημαντικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή και συντηρείται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Σε αυτή τη συγκυρία και αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα καλείται να έχει λόγο και άποψη, και να παρεμβαίνει με συγκεκριμένες προτάσεις και στρατηγικές.

Όχι απλά να είναι δέκτης των γεωπολιτικών πιέσεων - αλλά να έχει θέση στο τραπέζι των κρισίμων αποφάσεων. H Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο όλων αυτών των εξελίξεων, με κορυφαίο βεβαίως θέμα το μεταναστευτικό και με όλες τις άλλες προεκτάσεις που έχει η διαχείριση αυτού του πρωτόγνωρου φαινομένου για την Ευρώπη.

Ο κεντρικός αυτός στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας στο πλαίσιο των μεγάλων προσπαθειών που καταβάλλονται στην Ευρώπη, είναι καθήκον και ευθύνη όλων μας - ξεκινώντας από τα στελέχη που εκπαιδεύονται στη Σχολή Εθνικής Άμυνας.

 Σήμερα, η εσωτερική ασφάλεια και η μετανάστευση, αποτελούν τις βασικές ανησυχίες των ευρωπαίων πολιτών. Πρόκειται για ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των πολιτών μας σε καθημερινή βάση.

 Όταν ανέλαβα το χαρτοφυλάκιο για τη Μετανάστευση και τις Εσωτερικές Υποθέσεις, πριν τέσσερα χρόνια, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι σε πέντε μήνες τα θέματα που προανέφερα θα εξελίσσονταν σε κορυφαία ζητήματα για την Ευρώπη.

Είναι αλήθεια ότι λίγοι από εμάς ήμασταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε με αποτελεσματικό τρόπο, ταυτόχρονα, τη μεταναστευτική κρίση και τη διαρκή απειλή των τρομοκρατικών επιθέσεων.

 Χάρις, όμως, στις συλλογικές μας προσπάθειες, εντός και εκτός Ευρώπης, καταφέραμε να κάνουμε βήματα μπροστά. Αλλά, ακόμα δεν μπορούμε να πούμε ότι τα θέματα αυτά τελούν υπό απόλυτο έλεγχο.

Η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης, που δοκιμάζει τις γειτονικές μας χώρες. Η χώρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή παλιών και νέων απειλών για την ασφάλεια, που προέρχονται από μια από τις πλέον ασταθείς περιοχές στον κόσμο.

Παρότι δεν συνδέονται μεταξύ τους ιδιαίτερα, τα ζητήματα της μετανάστευσης και της ασφάλειας, θέτουν, σήμερα, σε αμφισβήτηση την ενότητα και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έχω πει πολλές φορές ότι, τελικά δεν ήταν η οικονομική κρίση που δυναμίτισε τα θεμέλια της Ευρώπης, αλλά η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες προσαρμόσαμε τη δράση μας σε όλα τα επίπεδα και στηρίξαμε τα κράτη μέλη, όπως την Ελλάδα, στην αντιμετώπιση των τεράστιων πιέσεων που δέχονται.

Αυτό που έχει γίνει σαφές τα τελευταία δυο χρόνια είναι ότι μόνο ενωμένοι σε πνεύμα συνεργασίας και στη βάση της εμπιστοσύνης με αλληλεγγύη, μπορούμε να διαχειριστούμε τα ζητήματα αυτά. Κοινό γνώρισμα των προκλήσεων αυτών είναι ότι δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα.

Tα κράτη μέλη έχουν την πρωταρχική ευθύνη για την ασφάλεια των συνόρων τους-δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτό. Ταυτόχρονα, όμως, και αυτό το έχω επισημάνει επανειλημμένως από τη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου, είναι σαφές ότι κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί από μόνο του να αντιμετωπίσει αυτές τις πολυδιάστατες απειλές.

Η ασφάλεια ενός κράτους μέλους της Ένωσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ασφάλεια των άλλων κρατών μελών.

Κανένα Κράτος δεν μπορεί από μόνο του να εγγυηθεί την ασφάλειά του. Οι εμπειρίες που αποκομίσαμε από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη τα δυο τελευταία χρόνια ανέδειξαν το μέγεθος και την έκταση της απειλής.

Η τρομοκρατία στρέφεται εναντίον όλων μας. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η απειλή αυτή δεν γνωρίζει σύνορα. Ο κατακερματισμός μας καθιστά όλους ευάλωτους. Για τον λόγο αυτό, η ασφάλεια βρίσκεται στο επίκεντρο της βασικής μας αποστολής να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη που προστατεύει.

Η Ευρώπη χρειάζεται μια ενιαία πολιτική για την ασφάλεια, την άμυνα, την εξωτερική πολιτική, την κοινωνική και οικονομική πολιτική και τώρα, κάτω από τις δύσκολες στιγμές που περνάει, νομίζω ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός.

Eίναι, επομένως, μεγάλη ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών της Ευρώπης. Eάν δεν συμβούν αυτά, υπάρχει κίνδυνος να ξαναγυρίσουμε στο πρόσφατο σκοτεινό παρελθόν.

Οι εξωτερικές και οι εσωτερικές απειλές συνδέονται και πρέπει να αντιμετωπιστούν με μια κοινή και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Τόσο στον τομέα της εξωτερικής και της εσωτερικής ασφάλειας έχουμε σημειώσει ουσιαστική πρόοδο και σαφώς, δεν βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο που ήμασταν πριν τρία χρόνια.

Τα τελευταία δύο χρόνια εντείνουμε τις προσπάθειές μας για τη σύσταση ενός αποτελεσματικού πλαισίου της Ένωσης Ασφάλειας, στη βάση της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για την Ασφάλεια που παρουσιάσαμε ήδη το 2015. Πάνω σε αυτά τα θεμέλια της Ένωσης Ασφάλειας θα βασισθεί και η οικοδόμηση μιας άλλης ένωσης, της Ένωσης Άμυνας.

Ευρωπαϊκή Άμυνα και PESCO

Η έναρξη της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας τον Μάρτιο στον τομέα της άμυνας υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα βήματα προς την ολοκληρωμένη προσέγγιση κατά των κοινών μας απειλών.

Το πρόγραμμα συνεργασίας έχει σχεδιαστεί για να καταστήσει την Ευρωπαϊκή άμυνα πιο αποτελεσματική και να παράγει περισσότερα αποτελέσματα μέσω ενός ενισχυμένου συντονισμού και συνεργασίας στους τομείς των επενδύσεων, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της επιχειρησιακής ετοιμότητας.

Αυτή η συνεργασία θα συμβάλει στην ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενεργεί μόνη της όταν χρειάζεται και με τους εταίρους, όποτε είναι δυνατόν.

Ενισχύσαμε την ασφάλεια στα εξωτερικά μας σύνορα, χάρη στην ίδρυση και δράση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και τους συστηματικούς ελέγχους όλων όσοι τα διασχίζουν. Βελτιώσαμε την ανταλλαγή πληροφοριών, μέσω των εξελιγμένων και περισσότερο διασυνδεδεμένων πληροφοριακών συστημάτων μας.

Περισσότεροι από 1700 Ευρωπαίοι συνοριοφύλακες από ολόκληρη την Ευρώπη υποστηρίζουν το έργο 100.000 εθνικών συνοριοφυλάκων στα κοινά μας εξωτερικά σύνορα, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Ισπανία.

Μια ομάδα ταχείας επέμβασης 1.500 συνοριοφυλάκων βρίσκεται σε ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Για την αντιμετώπιση νέων απειλών για την ασφάλεια, όπως η επιστροφή ξένων τρομοκρατών μαχητών, απαιτούνται αυστηροί έλεγχοι στην εξωτερική μας περίμετρο.

Η χρήση των βάσεων δεδομένων διαρκώς αυξάνεται. Θέλουμε να ενισχύσουμε τα υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα με νέα, ώστε να αντιμετωπίσουμε όσα κενά υπάρχουν.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν πρόσφατα σε ό,τι αφορά την πρότασή μας για ένα σύστημα καταγραφής της εισόδου και της εξόδου των υπηκόων τρίτων χωρών που διασχίζουν τα εξωτερικά μας σύνορα, επιτρέποντας, για παράδειγμα, τον αποτελεσματικότερο εντοπισμό όσων παραβιάζουν τη προβλεπόμενη διάρκεια παραμονής.

Ακόμα, μόλις πριν δύο εβδομάδες, παρουσίασα το πρώτο μέρος μιας συνολικής μεταρρύθμισης της κοινής πολιτικής θεωρήσεων. Μπροστά στους αυξανόμενους κινδύνους που έχουμε αντιμετωπίσει για την ασφάλεια, καθώς και τις εξελισσόμενες μεταναστευτικές προκλήσεις, προσαρμόσαμε την ευρωπαϊκή πολιτική θεωρήσεων, καθιστώντας την ισχυρότερη, αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, σύντομα θα διαθέτουμε το Eυρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών και Άδειας Ταξιδίου, με το οποίο θα διεξάγονται ταχύτεροι και αποτελεσματικότεροι έλεγχοι σε όλους τους ταξιδιώτες, υπηκόους τρίτων χωρών για τους οποίους δεν απαιτείται θεώρηση ταξιδίου.

Ωστόσο, δεν αρκεί να διαθέτουμε όλα αυτά τα πληροφοριακά συστήματα για τη διαχείριση των συνόρων, την ασφάλεια και τη μετανάστευση, πρέπει και να διασφαλίζουμε ότι είναι μεταξύ τους διασυνδεδεμένα.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο προτείναμε στα τέλη του περασμένου έτους τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας όλων των πληροφοριακών συστημάτων της ΕΕ. Κάθε συνοριοφύλακας, υπάλληλος αστυνομικής αρχής, υπηρεσίας θεωρήσεων ή μετανάστευσης, θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ακριβείς πληροφορίες, όταν και όπου τις χρειάζεται, ώστε να ενισχυθεί αποφασιστικά ο εντοπισμός τρομοκρατών.

 Πέραν της διαλειτουργικότητας, περιορίσαμε την πρόσβαση των τρομοκρατών σε μέσα, όπως τα πυροβόλα όπλα και τα εκρηκτικά, για την πραγματοποίηση επιθέσεων. Έχουμε διαθέσει χρηματοδότηση προς τα κράτη μέλη για την αποτελεσματικότερη προστασία των πολιτών στους δημόσιους χώρους έναντι τρομοκρατικών επιθέσεων "χαμηλού κόστους" και "μη προηγμένης τεχνολογίας".

Ταυτόχρονα, παρέχουμε τεχνική και χρηματοδοτική υποστήριξη προς τα κράτη μέλη, για να αντιμετωπίσουν τις απειλές αυτές συλλογικά και αποτελεσματικά. Η τρομοκρατία όμως, δεν θα καταπολεμηθεί μόνο με νομοθεσίες. Χρειάζεται, πρωτίστως, αλλαγή νοοτροπίας και συλλογική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να επιτύχουμε αυτόν τον κοινό στόχο.

 Γιατί τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι αρμόδια για την εθνική τους ασφάλεια και άμυνα. Σε ποια εθνική ασφάλεια όμως αναφερόμαστε, όταν ο σχεδιασμός, ο συντονισμός και η πραγματοποίηση των τρομοκρατικών επιθέσεων δεν γνωρίζει σύνορα;

Όταν η απειλή είναι διασυνοριακή και κοινή για όλους μας, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι συλλογική. Η απομόνωση λειτουργεί μόνο σε βάρος των δικών μας συμφερόντων.

Για αυτόν τον λόγο, η τοποθέτηση της Europol στο επίκεντρο της συλλογικής μας δράσης ήταν μια από τις βασικές μου προτεραιότητες, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως Επίτροπος.

Η Europol δεν είναι ο ίδιος Οργανισμός όπως ήταν τρία χρόνια πριν. Διαθέτει πλέον ενισχυμένη αποστολή, εντολή και ρόλο. Είναι ένας Οργανισμός, τον οποίο έχουμε ενισχύσει πολλές φορές, με πόρους και τεχνικές δυνατότητες, ώστε να είναι σε θέση να παρέχει στα κράτη μέλη την απαραίτητη υποστήριξη για την αντιμετώπιση των απειλών για την ασφάλεια.

Χάρη στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας, η Europol εγγυάται, πλέον, εικοσιτετράωρη και σε καθημερινή βάση, επιχειρησιακή στήριξη στα κράτη μέλη.

Ασφαλώς πρόκειται για μια μάχη, που δεν δίνεται μόνο στο έδαφος ή στα σύνορά μας. Η εσωτερική και η εξωτερική μας ασφάλεια είναι αλληλένδετες, και για αυτό το λόγο η ενισχυμένη συνεργασία με τους εταίρους μας εκτός ΕΕ, γειτονικές και τρίτες χώρες, αποτελεί προτεραιότητα για εμάς.

Έχουμε εντείνει τη συνεργασία μας με την Τουρκία, τα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και με τις χώρες της Βόρειας και Υποσαχάριας Αφρικής.

Χάρη στη συνεργασία μας με την Τουρκία, ο αριθμός των αφίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Ελλάδα, έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ χάρη στη συνεργασία μας με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, έχουν περιορισθεί οι παράτυπες συνοριακές διελεύσεις και η διακίνηση μεταναστών. Συνεχίζουμε, όμως να είμαστε σε εγρήγορση.

Η δράση μας στην Αφρική, η συνεργασία μας με τις Αφρικανικές χώρες, καθώς και με τους διεθνείς μας εταίρους όπως τα Ηνωμένα Έθνη και η Αφρικανική Ένωση, έχουν συμβάλει καθοριστικά ώστε να υπάρξει πραγματική βελτίωση επί τόπου, αλλά και ευρύτερα στην περιοχή της κεντρικής Μεσογείου.

Ακόμα, πρόσφατα, συναντηθήκαμε στον Νίγηρα με Υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ, χωρών της περιοχής του Σαχέλ, της Δυτικής και Βόρειας Αφρικής, καθώς και εκπροσώπους διεθνών εταίρων όπως τα Ηνωμένα Έθνη, για να συζητήσουμε για την ενίσχυση της συνεργασίας μας για την καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων.

Έχουμε δεσμευθεί να ενισχύσουμε τη δικαστική και επιχειρησιακή μας συνεργασία στην περιοχή, αλλά και να επιταχύνουμε την επανεγκατάσταση των πιο ευάλωτων ατόμων που έχουν απομακρυνθεί από τη Λιβύη στον Νίγηρα.

Συνεπώς, η συνεργασία μας συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα. Γιατί όσα είπαμε μέχρι τώρα, δεν έχουν πλέον μόνο περιφερειακή ή ευρωπαϊκή διάσταση, είναι παγκόσμια ζητήματα και η συνεργασία αυτή θα πρέπει να εμβαθυνθεί ακόμα περισσότερο, και, το κυριότερο, να καλλιεργηθεί εμπιστοσύνη.

Με σαφές στρατηγικό όραμα, διασφαλίζουμε πλέον τη θέση της Ευρώπης στο τραπέζι των σημαντικότερων συζητήσεων σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Η παγκόσμια συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως η ασφάλεια, μπορεί να προσφέρει συλλογικές και αποτελεσματικές λύσεις.

Βλέπετε ότι έχουν γίνει πολλά τα προηγούμενα τρία χρόνια - πολλά περισσότερα απ'ότι στο παρελθόν. Σαφώς συνέβαλαν σε αυτό οι άνευ προηγουμένου προκλήσεις. Αλλά ήταν κυρίως θέμα πολιτικής βούλησης, να αναλάβει ηγετικό και συντονιστικό ρόλο χάραξης πολιτικής ασφάλειας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ωστόσο είναι μεγάλη ευθύνη όσων αναλαμβάνουν ηγετικές θέσεις να αναλαμβάνουν και την ευθύνη να λένε αλήθειες ακόμα και αν αυτές ενοχλούν και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, που σκοπό έχουν να δώσουν αποτελεσματικές λύσεις και να ενώσουν.

Γιατί ενώ αντιμετωπίσαμε τη διεθνή οικονομική κρίση χωρίς να κλονισθεί η συνοχή των κοινωνιών μας, οι κοινές μας αρχές επάνω στις οποίες βασίζεται το Ευρωπαϊκό εγχείρημα, τίθενται σε αμφισβήτηση με τη μεταναστευτική κρίση και το προσφυγικό. Δυστυχώς, έχουμε πλέον εξοικειωθεί με την άνοδο της λαϊκιστικής και εθνικιστικής ρητορικής και του αντίκτυπου που έχει στις εθνικές εκλογές τα τελευταία χρόνια.

Το διεθνές σύστημα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, χτίστηκε επάνω στις αξίες της διαφάνειας, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας, καθώς και στη δέσμευση μας να προστατεύσουμε τους κανόνες βάσει των οποίων δημιουργήσαμε διεθνείς θεσμούς, προκειμένου να μην επιστρέψουμε στις πιο σκοτεινές σελίδες του παρελθόντος μας.

Για τους λόγους αυτούς, πρέπει να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας, υπερβαίνοντας όλα τα στερεότυπα του παρελθόντος με ενότητα και εμπιστοσύνη. Οι απειλές, στις οποίες αναφέρθηκα στρέφονται εναντίον όλων μας.

Και μόνο όλοι μαζί μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Με μια ισχυρή Ένωση Ασφάλειας που θα προστατεύει τους πολίτες μας στο εσωτερικό, και ένα πραγματικά παγκόσμιο και στρατηγικό ρόλο για την Ευρώπη στα ζητήματα αυτά.

Σε αυτά τα θέματα, ο ρόλος των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και της καθεμιάς και του καθενός από εσάς είναι σημαντικός. Eάν δεν αισθάνεται ο Έλληνας ή ο Ευρωπαίος πολίτης ασφαλής στη χώρα του, τότε όλες οι άλλες πολιτικές δεν θα αποδώσουν και δεν θα αποφέρουν καρπούς.

Όλα ξεκινούν από το σπίτι μας, από τη γειτονιά μας, από τη χώρα μας. Βλέπω το υψηλό αίσθημα ευθύνης των λειτουργών της εσωτερικής και εξωτερικής άμυνας της χώρας και ως Έλληνας νιώθω υπερήφανος και ως Ευρωπαίος πιο ασφαλής.


(*) Ομιλία Ευρωπαίου Επιτρόπου Δ. Αβραμόπουλου στην Εθνική Σχολή Άμυνας, στην Αθήνα την Παρασκευή 30 Μαρτίου 2018

Εάν επιθυμείτε να αναδημοσιεύσετε κείμενα του Armyvoice.gr, επικοινωνήστε με το armyvoicegr@gmail.com