Εθνικά Θέματα και Κίνδυνος Κυρώσεων κατά της Ελλάδας

 Εθνικά Θέματα και Κίνδυνος Κυρώσεων κατά της Ελλάδας - Ένας αντιπτέραρχος γράφει για τους κινδύνους και προτείνει την  ίδρυση «Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας»

Γράφει: Ιωάννης Αναστασάκης (*)
αντιπτέραρχος (Ι)εα

Σε πρόσφατη συνέντευξη του Πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών εξοχότατου  Τζέφρι Πάιατ, επισημάνθηκε η δυσαρέσκεια της χώρας του σχετικά με τον τρόπο που η Ελληνική Κυβέρνηση διαχειρίζεται θέματα τρομοκρατίας. Συγκεκριμένα φέρεται να δήλωσε: «Θεωρήσαμε ότι η άδεια που δόθηκε στον κ. Κουφοντίνα ήταν βαθύτατα προσβλητική στη μνήμη των θυμάτων».

Ο έμπειρος και πολύ ικανός στα καθήκοντά του διπλωμάτης, σε άλλη δημόσια παρουσία του φέρεται να σχολίασε και τον τρόπο ιδιωτικοποίησης του λιμένα Θεσσαλονίκης, μη παραλείποντας να αναφέρεται στις «καλές» σχέσεις της χώρας του με τη χώρα μας. Όπως λέει ο λαός «μια στο καρφί και μια στο πέταλο» δηλαδή.

Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να ξεχνάμε την πρόταση υψηλά ιστάμενου αξιωματούχου της Κυβέρνησης που πρότεινε να παρίσταται ο κος πρέσβης στην αρμόδια για τα εξοπλιστικά Επιτροπή της Βουλής, προφανώς για να μαλώσει ίσως κάθε αντιδρώντα. Εκτίμηση είναι ότι ο σοβαρός διπλωμάτης έχει βρεθεί, παρά την θέλησή του, στο επίκεντρο ασόβαρων προτάσεων που εν πολλοίς θίγουν την Εθνική αξιοπρέπεια.



Σχετικά τώρα με τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την πώληση πυρομαχικών κυρίως των αεροπορικών βομβών, αναφέρθηκε στον τύπο η διεθνής δυσαρέσκεια που προκλήθηκε για την μεθόδευση υλοποίησης αλλά και για την χρησιμοποίηση ενδιάμεσου μεταπωλητή, που εξέθεσε δημοσίως πιθανόν προσυμφωνημένους σχεδιασμούς και συμφωνίες.

Ειδικά η εμμονή του υπουργού άμυνας της χώρας μας στην διαμεσολάβηση συγκεκριμένου εμπόρου και εταιρείας όπλων, που είναι γνωστοί στις Υπηρεσίες Ασφαλείας του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, αλλά και των χωρών της Μέσης Ανατολής, σίγουρα ενόχλησε και προβλημάτισε για την αξιοπιστία.

Πόσο σοβαρές όμως πιθανότητες δημιουργούνται, από τη σώρευση εσφαλμένων κυβερνητικών αποφάσεων,  για την επιβολή κυρώσεων εις βάρος της χώρας μας σε μελλοντικό ίσως χρόνο και βέβαια όταν υπάρξουν ώριμες προς τούτο συνθήκες και συγκυρίες;

Οι όποιες κυρώσεις θα επηρεάσουν μόνο την Κυβέρνηση που πήρε τις αποφάσεις ή και ολόκληρο τον λαό της χώρας;

Η αγγλοσαξονική αντίληψη είναι επηρεασμένη από την φιλοσοφική προσέγγιση του George Orwell που έγραψε: «People that elect corrupt politicians, are not victims but accomplices». Με αυτή τη φιλοσοφική προσέγγιση, οι λαοί είναι υπεύθυνοι των αποφάσεων που παίρνουν οι εκλεγμένες Κυβερνήσεις τους και επομένως υφίστανται τις όποιες κυρώσεις. Ας πρόσεχαν όταν ψήφιζαν. Δυστυχώς  αυτή η διεθνούς αποδοχής αντίληψη, είναι δυνατόν να επηρεάσει και εμάς τους Έλληνες, για το λόγο αυτό δεν πρέπει να ομφαλοσκοπούμε.



Ας εξετάσουμε όμως το θέμα σχετικά με την εφαρμογή της διεθνούς νομοθεσίας που αφορά την διεθνή Ασφάλεια. Διότι φαίνεται ότι έχει περάσει εσφαλμένα η εντύπωση, πως είναι στη δυνητική ευχέρεια των χωρών να την παραβαίνουν ή και να την αγνοούν.

Συνήθως προσχηματικά, προτάσσεται το εθνικό συμφέρον  ως αιτιολογικό για την παρατυπία ή την παρανομία.

Παρόμοια νοοτροπία που ενέχει τον κίνδυνο επιβολής δυσμενών κυρώσεων, τείνει να παγιωθεί προσφάτως και στη χώρα μας.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Υπάρχουν τρόποι επιβολής πολύ αυστηρών μάλιστα κυρώσεων στις χώρες που δεν σέβονται τη διεθνή νομιμότητα.

Για την ευρύτερη κατανόηση του θέματος, θα εξεταστεί η περίπτωση επιβολής κυρώσεων εις βάρος χωρών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μιας και έγινε αναφορά στον πρέσβη της χώρας αυτής.

Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί επτά χώρες στη «μαύρη λίστα» (black List) επειδή υπέθαλπαν την τρομοκρατία. Αυτές είναι: το Ιράκ, το Ιράν, η Λιβύη, η Συρία, το Σουδάν, η Κούβα και η Βόρεια Κορέα.

Όπως είναι γνωστό, οι τέσσερις τουλάχιστον από αυτές έχουν ήδη πληγεί ανεπανόρθωτα από καταστροφικούς πολέμους, εμφύλιους κατά το πλείστον και οι λαοί τους υποφέρουν.

Κυρώσεις και σε μέλος του ΝΑΤΟ;

Είναι όμως δυνατόν η Ελλάδα μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να υποστεί δυσμενείς κυρώσεις;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ αν επιδείξει αντιδεοντολογική συμπεριφορά και δεν σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Οι διεθνείς ισορροπίες και οι πρόσκαιρες συμμαχίες αλλάζουν και αλίμονο στη χώρα που είναι εκτεθειμένη.

Εξ άλλου η εμπειρία έχει αποδείξει ότι κυρώσεις επιβλήθηκαν για ελάσσονες αιτιάσεις. Οι παλαιότεροι θα ενθυμούνται ότι κυρώσεις είχαν επιβληθεί κατά της χώρας μας ακόμα και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν.

Για να γίνει κατανοητό, σχετικά με την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων από τις ΗΠΑ, οι βασικότερες από τις σχετικές Αποφάσεις του Κογκρέσου που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν για να ενταχθούν οι χώρες που προαναφέρθηκαν στη «μαύρη λίστα», είναι οι ακόλουθες:

• Export Administration act of 1979 
• Antiterrorism and Arms Export Amendments Act of 1989 
• Antiterrorism and Effective Death Penalty Act of 1996
• Arms Export Control Act (22 U.S.C. 2780)
• Foreign Assistance Act of 1961

Για την επιβολή των κυρώσεων, το κογκρέσο εξουσιοδοτεί τον Υπουργό Εξωτερικών (Secretary of State) ώστε να έχει διευρυμένη αρμοδιότητα και να υποδεικνύει την επιβολή κυρώσεων στις χώρες που υποθάλπουν την τρομοκρατία.

Με εξουσιοδότηση επίσης μονίμου ισχύος του State Department (Authorization Act of 1991) καθορίστηκαν ρητά συγκεκριμένες διαδικασίες, που επιτρέπουν στον Πρόεδρο να αφαιρέσει μία χώρα από την «μαύρη» λίστα των χωρών που υποθάλπουν την τρομοκρατία. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση όμως, το Κογκρέσο έχει περιθώριο 45 ημέρες να περάσει Απόφαση (resolution)που να ακυρώνει και αυτή ακόμα την Προεδρική Απόφαση. Οι εκάστοτε Αποφάσεις και οι θεσμικές διαδικασίες είναι δυνατόν να επικαιροποιούνται, αλλά το βέβαιο είναι ότι σε μία σοβαρή Δημοκρατική χώρα υπάρχουν αυτοί οι Κανόνες και οι καθορισμένες θεσμικές διαδικασίες, που ανέγκλητα εφαρμόζονται.

Τι συμβαίνει όμως με τη χώρα μας

Από όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι οι δύο βασικότερες  αιτίες για την επιβολή σοβαρών κυρώσεων σε μία χώρα εκ μέρους των ΗΠΑ, είναι η υπόθαλψη της τρομοκρατίας (antiterrorism) και ο «προβληματικός» έλεγχος εξαγωγής όπλων (arms export control).

Και για τις δύο αυτές αιτιάσεις, η χώρα μας δυστυχώς έχει επιδείξει αρνητική συμπεριφορά.
Αφενός με το χειρισμό θεμάτων σχετικών με την τρομοκρατία, έχει προκαλέσει την εκδήλωση δυσαρέσκειας εκ μέρους εκπροσώπων της Αμερικανικής Κυβέρνησης.

Πρόσφατο παράδειγμα, όπως προαναφέρθηκε, είναι η προσωρινή αποφυλάκιση καταδικασμένου για τρομοκρατία, που μάλιστα έχει καταδικαστεί για εν ψυχρώ τρομοκρατική δολοφονία αμερικανών υπηκόων και αξιωματούχων της πρεσβείας. Οι συγγενείς αυτών των θυμάτων αντέδρασαν προς την Αμερικανική Κυβέρνηση για την Απόφαση των Ελληνικών Αρχών.

Αφετέρου η ερασιτεχνική, παιδαριώδης και εν πολλοίς εκτός εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας προσπάθεια πώλησης πυρομαχικών από τα αποθέματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, με τη μεσολάβηση συγκεκριμένου μεσίτη (broker) προκάλεσε αρνητικά σχόλια και το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας.



 Η εκ των υστέρων απόφαση ακύρωσης της πώλησης με αιτιολογικό την επίκληση ανθρωπιστικής ευαισθησίας, δεν πείθει ούτε στο εσωτερικό, ούτε στο εξωτερικό, αλλά ούτε διορθώνει το πρόβλημα.

Το θέμα πώλησης των πυρομαχικών, από τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί, έχει οσμή σκανδάλου και εμπλέκει το σύνολο της κυβέρνησης που παρέχει κάλυψη και παρεμποδίζει την έρευνα, όπως ισχυρίζεται η αντιπολίτευση. Η δύσκολη και απολογητική θέση είναι όχι μόνο στο εσωτερικό και την κοινή γνώμη της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό για παραβίαση των διεθνών νόμων, κανόνων και των θεσμικών κειμένων.

Ακόμα και στην περίπτωση που πιθανόν υπήρξε μία μυστική διεθνής Συμφωνία-Δέσμευση-σχεδιασμός για την πώληση των πυρομαχικών, ο αποτυχημένος τρόπος υλοποίησης, εκτός πλαισίου Διεθνούς Νομιμότητας, χρεώνεται στην Ελληνική Κυβέρνηση με ότι αυτό σημαίνει για το μέλλον του Ελληνικού λαού και των εθνικών θεμάτων.

Η χώρα μας επομένως, με τη συγκεκριμένη αντιμετώπιση των θεμάτων τρομοκρατίας και ελέγχου εξαγωγής στρατιωτικών υλικών, έχει υποπέσει στις δύο βασικές προϋποθέσεις για ένταξή της σε λίστα για την επιβολή κυρώσεων. 

Οι κυρώσεις είναι δυνατόν να βαίνουν κλιμακούμενες, ξεκινώντας από την απλή αναφορά, την απαγόρευση παραχώρησης ή πώλησης στρατιωτικού εξοπλισμού και μπορεί να φτάσει μέχρι και σε στρατιωτικό αποκλεισμό ή ακόμα και στρατιωτική επέμβαση σε ακραίες περιπτώσεις.

Μία ακόμα δραματική αλλά και καθόλου απίθανη επίπτωση των κυρώσεων έχει να κάνει με την εξέλιξη των Εθνικών θεμάτων, όπως είναι για παράδειγμα το Κυπριακό και το Μακεδονικό. Αυτά είναι μόνο δύο από τα ανοικτά εκκρεμή σοβαρά Εθνικά θέματα. Δυστυχώς ακολουθούν και άλλα.

Η οποιαδήποτε αδύναμη κυβέρνηση που με λάθους χειρισμούς οδήγησε τη χώρα στο χείλος επιβολής κυρώσεων, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, είναι σχετικά εύκολα διαχειρίσιμη και υποχωρητική στα ξένα Κέντρα Αποφάσεων, με στόχο την επιβίωσή της. Η υποχωρητικότητα δεν συμβαδίζει πάντα με τα Εθνικά Συμφέροντα.

Σχετικά με την ιστορία της Μακεδονίας, ένα εθνικό θέμα που με τα πρόσφατα μεγάλα συλλαλητήρια επιβεβαιώθηκε  η ευαισθησία των Ελλήνων, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι είναι ένα πεδίο επιβολής κυρώσεων κατά της χώρας μας.

Και τούτο διότι σύμφωνα πάντα με τον George Orwell: «The most effective way to destroy people is to deny and obliterate their own understanding of their History».  Δηλαδή ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να καταστραφεί ένας λαός είναι να απαρνηθεί και να σβήσει την ιστορία του. Έτσι πίστευε ο Orwell και δυστυχώς, είναι αποδεκτός και η θεωρεία του είναι θεμελιώδης στις προσεγγίσεις της σημερινής διεθνούς Πολιτικής πραγματικότητας (Real Politic).

Μία προσπάθεια διαχείρισης των δυσμενών επιπτώσεων (damage control) είναι η δικαστική έρευνα για πιθανή διαφθορά, αλλά και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, για διαφάνεια και απόδοση ευθυνών.

Σκοπός δεν είναι να αποκρυφτούν οι βρωμιές κάτω από το χαλί για να μην φαίνονται και με αυτό τον τρόπο να διασωθεί η χώρα από τον διεθνή διασυρμό και τις δυσμενείς επιπτώσεις.

Ο διεθνής διασυρμός της χώρας μας είναι ήδη μία πραγματικότητα. Αντιθέτως πρέπει να εντοπισθούν οι υπεύθυνοι που μη εφαρμόζοντας τους νόμους και τα θεσμικά κείμενα, θέτουν την Εθνική Ασφάλεια σε κίνδυνο με παιδαριώδεις, ερασιτεχνικές, λανθασμένες και εν πολλοίς παράνομες ενέργειες.

Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η  απομάκρυνση από θέσεις ευθύνης και εξουσίας των υπεύθυνων καθώς και όσων τους ανέχονται και τους καλύπτουν, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα για τη χώρα. Πιθανή λύση για την πρόληψη είναι η θεσμική ίδρυση «Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας» και «Συνταγματικού Δικαστηρίου».

(*)Ο αντιπτέραρχος (Ι)εα Ιωάννης Αναστασάκης δραστηριοποιείται στο Περιφερειακό Παρατηρητήριο: Ασφάλεια για την Οικονομική Ανάπτυξη - Regional Observatory: Security for Economic Development (ROSED) (Pool of experts on Eastern Mediterranean & Middle East).