Γιατί η Τουρκία επιτέθηκε στους Κούρδους στο Αφρίν;

Γιατί η Τουρκία επιτέθηκε στους Κούρδους στο Αφρίν; - Τι φοβάται ο Ερντογάν και πώς εξηγείται η στάση των ΗΠΑ στην περιοχή;

Του Σιούελ Τσαν 

Η Τουρκία έχει βελτιώσει τα τελευταία χρόνια τις σχέσεις της με τη Ρωσία και το Ιράν, δύο αντιπάλους των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι τώρα, και οι τέσσερις χώρες είχαν συμφέρον να νικήσουν το λεγόμενο «Ισλαμικό Κράτος», τώρα όμως που η τρομοκρατική οργάνωση υποχωρεί οι παλιές συγκρούσεις επανέρχονται στο προσκήνιο.

Η Ρωσία και το Ιράν στηρίζουν τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ. Οι ΗΠΑ επιμένουν ότι πρέπει να φύγει από την εξουσία, αλλά εκείνος δείχνει αμετακίνητος, γεγονός που ανησυχεί την Τουρκία.



Με την επίθεσή της εναντίον των υποστηριζόμενων από την Ουάσινγκτον κουρδικών οργανώσεων στη Συρία, η Τουρκία θέλει να απωθήσει τους Κούρδους, που από το 2012 κυβερνούν μια περιοχή της βόρειας Συρίας την οποία αποκαλούν Ροζάβα. Οι Τούρκοι θέλουν να εμποδίσουν τους Κούρδους να ενώσουν διάφορους θύλακες, στους οποίους περιλαμβάνονται το Αφρίν στα βορειοδυτικά, το Κομπάνι στο κέντρο και το Καμισλί στα βορειοανατολικά.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία επεμβαίνει στη Συρία. Το έκανε και τον Αύγουστο του 2016, όταν εξαπέλυσε μεγάλη επίθεση για την απομάκρυνση δυνάμεων τουISIS από μεθοριακές περιοχές και την απώθηση των κουρδικών δυνάμεων που κέρδιζαν έδαφος.

Ο Ερντογάν φοβάται ότι οι Κούρδοι της Συρίας θα χρησιμοποιήσουν τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους της βόρειας Συρίας για να ενισχύσουν το ΡΚΚ. Και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.



Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εξοπλίσει μια οργάνωση των Κούρδων της Συρίας που λέγεται Μονάδες Λαϊκής Προστασίας και έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην καταπολέμηση του ISIS. Η Τουρκία φοβάται τώρα ότι αυτή η οργάνωση θα στρέψει την προσοχή της στην ενίσχυση των κούρδων συμμάχων της στην Τουρκία. Και ο φόβος αυτός δεν είναι τελείως αβάσιμος, λέει ο Ρενάντ Μανσούρ από το Chatham House του Λονδίνου. Όπως επισημαίνει, ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν είχε ως έδρα του το συριακό Κουρδιστάν για δύο σχεδόν δεκαετίες.

Ο Μάικλ Γκάντερ, ένας πολιτικός επιστήμονας στο Tennessee Tech που μελετάει εδώ και χρόνια τους Κούρδους της Συρίας, λέει ότι οι Τούρκοι διογκώνουν την απειλή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τη βγάζουν από το μυαλό τους. Η Εϊμι Οστιν Χολμς πάλι, καθηγήτρια στο Wilson Center, θεωρεί ότι πολλοί από τους Κούρδους της Συρίας εντάχθηκαν στις Μονάδες Προστασίας για να υπερασπιστούν τα χωριά τους που δέχονταν επίθεση από τους ισλαμιστές, όχι επειδή πείστηκαν από την ιδεολογία του ΡΚΚ.

Οι ίδιοι οι Κούρδοι, όπως και οι Σιίτες, θεωρούνται από το ISIS αποστάτες και αιρετικοί. Ενώ μερικοί από αυτούς ονειρεύονται ένα ανεξάρτητο κουρδικό έθος, δεν ισχύει αυτό για όλους. Η ηγεσία της ημιαυτόνομης κουρδικής περιοχής του Ιράκ, για παράδειγμα, έχει στενούς οικονομικούς δεσμούς με την Τουρκία και βλέπει με επιφυλάξεις τους Κούρδους της Συρίας.



Για να αποφύγουν την εντύπωση ότι ευθυγραμμίζονται με τους Κούρδους, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέβαλαν το 2015 στη συγκρότηση μιας πολυεθνικής δύναμης, των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. «Γνωρίζαμε ότι θα ερχόταν η ημέρα που το ISIS θα ηττάτο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καλούνταν να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν ή όχι να στηρίζουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις», σημειώνει ο Χάντερ.

Σύμφωνα με τον Ζόρντι Τεζέλ, έναν ιστορικό από το Πανεπιστήμιο του Νουσατέλ της Ελβετίας, η αναγγελία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον ότι η χώρα του θα στηρίξει μια νέα μεθοριακή δύναμη 30.000 ανδρών στη βορειοανατολική Συρία επέσπευσε την τουρκική επίθεση. «Η Τουρκία ήθελε εδώ και καιρό να επέμβει στην περιοχή», τονίζει. «Η αναγγελία της κυβέρνησης Τραμπ αποτέλεσε ένα καλό πρόσχημα».

Ο πρώην πρεσβευτής της Ολλανδίας στο Ιράκ, Νικόλαος βαν Νταμ επισημαίνει ότι η κυβέρνηση Τραμπ υποστήριζε τους Κούρδους της Συρίας παρά τις διατυπωμένες αντιρρήσεις της Τουρκίας επειδή ήθελε να διατηρήσει τον έλεγχο της Συρίας μετά την κατάρρευση του ISIS. Αυτή η προσέγγιση όμως δύσκολα θα πετύχει αν ο Ασαντ παραμείνει στην εξουσία.

Ο κίνδυνος τώρα είναι πρώην σύμμαχοι να αρχίσουν να πολεμούν μεταξύ τους. Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός, μια οργάνωση μετριοπαθών ανταρτών που πολεμούσαν τον Ασαντ με την υποστήριξη των ΗΠΑ, έχουν τώρα συνταχθεί με τον τουρκικό στρατό και πολεμούν τους Κούρδους.

Μακροπρόθεσμα, σημειώνει ο βαν Νταμ, η Ουάσινγκτον μάλλον θα θεωρήσει τη συμμαχία της με την Τουρκία σημαντικότερη από τη σχέση της με τους Κούρδους.


Ο Σιούελ Τσαν είναι αρθρογράφος της εφημερίδας New York Times

Πηγή: mignatiou.com