Πολεμικό Ναυτικό - Μέγα το της Θαλάσσης Κράτος - Σήμερα ο εορτασμός του Προστάτη του Πολεμικού Ναυτικού
Το Πολεμικό Ναυτικό σήμερα γιορτάζει. Είναι ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά στην ένδοξη ιστορία του. Πρόσφατα, η έδρα Θουκυδίδης του ΓΕΕΘΑ, μαζί με το ΓΕΝ πραγματοποίησαν Ημερίδα στη Θεσσαλονίκη, με θέμα "Το Τρισχιλιετές Μέγα της Θαλάσσης Κράτος".
Τις εισηγήσεις μπορείτε να τις διαβάσετε κάνοντας κλικ ΕΔΩ
Το πολεμικό ναυτικό κατείχε σπουδαία θέση στην αρχαία ελληνική ιστορία. Ήταν η βάση της ισχύος και αναπόσπαστο στοιχείο της ασφάλειας των ελληνικών κρατών της εποχής.
Κάθε φορά που υπήρχε ισχυρό πολεμικό ναυτικό, τα ελληνικά κράτη έφταναν στο απόγειο της δύναμης τους δικαιώνοντας τη διαχρονική ρήση του Θουκυδίδη «μέγα το της θαλάσσης κράτος.
Του Παύλου Σεραφείμ, Διδάκτορα. Ιστορίας ΑΠΘ
Οι Έλληνες είναι από τους πρώτους λαούς στην ιστορία που απώθησαν τον φόβο «να ριχτούν στα ανοιχτά, να πλεύσουν ευθεία», όπως γράφει και ο ιστορικός Μπρωντέλ.
Αλλά και πώς θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά; Η ίδια η θέση και η φύση του ελληνικού χώρου συνετέλεσε στη διαμόρφωση του στενού συνδέσμου των Ελλήνων με τη θάλασσα.
Tα νησιωτικά συμπλέγματα στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, η μεγάλη ακτογραμμή με το πολύπλοκο ανάγλυφό της και με την ύπαρξη μικρών και μεγάλων όρμων ιδανικών για τη δημιουργία λιμένων, η κυριαρχία του ορεινού και ημιορεινού τοπίου στην ξηρά, που δυσχέραινε τις μετακινήσεις, καθώς και το γεγονός ότι καμία περιοχή δεν βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των δύο ημερών από την θάλασσα, έστρεψαν τους Έλληνες προς αυτήν.
Κάθε εποχή της αρχαίας ελληνικής ιστορίας βρίθει από αποδείξεις για την αξία της ναυτικής δύναμης.
Η μινωϊκή Κρήτη κατόρθωσε να γίνει το «πολιτιστικό κέντρο του αιγιακού κόσμου» κατά τον 16 αι. π.Χ. βασιζόμενη πρωτίστως στα πλοία της.
Ήταν δε τόση η αυτοπεποίθηση που εξασφάλιζε στους Μινωΐτες Κρήτες ο ισχυρός πολεμικός στόλος που διέθεταν, ώστε οι κυριότερες πόλεις τους που βρίσκονταν στα παράλια δεν παρουσίαζαν καμία οχύρωση.
Οι Κρήτες ήταν βέβαιοι ότι το ναυτικό τους θα μπορούσε να αντιμετωπίσει οποιονδήποτε εξωτερικό εχθρό ή πειρατή θα τολμούσε να επιτεθεί στο νησί.
Η ανάμνηση του ισχυρού πολεμικού ναυτικού των Μινωϊτών Κρητών παρέμεινε ζωντανή για πολλά χρόνια και χαρακτηριστική αυτής της ανάμνησης είναι η ύπαρξη του μεταγενέστερου ελληνικού θρύλου για την «θαλασσοκρατορία» του βασιλιά Μίνωα.
Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναδεικνύει την αξία του πολεμικού ναυτικού στη μυκηναϊκή εποχή.
Μπορεί όλος ο πόλεμος γύρω από την Τροία να διεξήχθηκε από στρατεύματα ξηράς, ωστόσο το δραματικότερο γεγονός που κινδύνεψε να τινάξει στον αέρα την δεκαετή προσπάθεια των Ελλήνων για την άλωση της Τροίας είναι τα όσα περιγράφονται στις ραψωδίες Ν, Ξ, Ο και Π:
οι Τρώες εξαιτίας της απόσυρσης του Αχιλλέα από το πεδίο της μάχης λόγω της μήνιδός του έχουν φτάσει μέσα στο στρατόπεδο των Αχαιών στην παραλία και ο Έκτορας είναι αποφασισμένος να κάψει τα καράβια τους. Έχει ήδη κάνει την αρχή βάζοντας φωτιά στο πλοίο του Πρωτεσίλαου.
Οι στιγμές είναι δραματικότερες από κάθε άλλες. Μπορεί τα καράβια να μην έδωσαν και να μην δώσουν στους Αχαιούς τη νίκη, το κάψιμό τους όμως θα σημάνει τον βέβαιο θάνατό τους. Εάν χανόντουσαν αυτά, θα χανόταν το παν για τους Αχαιούς.
Ο κίνδυνος αυτός απετράπη με την παρέμβαση του Πατρόκλου, ο οποίος γονυπετής παρακάλεσε τον Αχιλλέα να του επιτρέψει να συμμετάσχει στον πόλεμο, ώστε να αποτρέψει την καταστροφή.
Κάτι που συνέβη, αλλά εντέλει οδήγησε στη θανάτωσή του από τον Έκτορα. Ουσιαστικά ο Πάτροκλος στην Ιλιάδα θυσιάστηκε για τη σωτηρία των καραβιών.
Στην ίδια συνάφεια της αφανούς, πλην όμως σημαντικής συνεισφοράς του ναυτικού στην ελληνική ιστορία, είναι η πραγματοποίηση των δύο αποικισμών του Ελληνισμού από τον 11ο έωςτον 6ο αι π.Χ4. Τότε οι Έλληνες εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο, στα όρια του τότε γνωστού κόσμου. Συνέδεσαν δε ουσιαστικά το όνομά τους με την Μεσόγειο δημιουργώντας μια πρώιμη ελληνική εκδοχή της ρωμαϊκής mare nostrum.
Η σημασία του ναυτικού έγινε καταφανής στα κλασσικά χρόνια, καθώς όλοι αναγνωρίζουν το ρόλο που διαδραμάτισε αυτό στη σωτηρία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ενδεχομένως και ολόκληρης της Ευρώπης.
Η νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. δεν επετεύχθη εν μία νυκτί, ήταν αποτέλεσμα μεθοδικής προετοιμασίας και πραγματοποίησης του οράματος του Αθηναίου πολιτικού Θεμιστοκλή, ο οποίος ήδη από το 493, όταν και είχε εκλεγεί για πρώτη φορά άρχοντας στην Αθήνα, είχε συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο που ενέδρευε στη Ανατολή.
Επιγραμματικά, το πολιτικό όραμα του Θεμιστοκλή για την απόκρουση του περσικού κινδύνου συνίστατο στο εξής: χωρίς τη ναυπήγηση ενός ισχυρού στόλου κάθε σκέψη αντίστασης κατά της περσικής κοσμοκρατορικής δύναμης θα ήταν μάταιη.
Κατά τα επόμενα χρόνια το όραμα του Θεμιστοκλή άρχισε να υλοποιείται: η Αθήνα κατασκεύασε πολεμικό λιμένα στον Πειραιά και ναυπήγησε έναν ισχυρό πολεμικό στόλο αποτελούμενου περίπου από 180 πολεμικές τριήρεις, τον πιο σύγχρονο για την εποχή τύπο πολεμικού σκάφους.
Η ναυπήγηση του συγκεκριμένου στόλου σε διάστημα λιγότερο των δύο χρόνων υπερδιπλασίασε την ισχύ της Αθήνας και την μετέτρεψε στην πρώτη ναυτική δύναμη της μητροπολιτικής Ελλάδας.
Η νεοαποκτηθείσα αθηναϊκή ναυτική ισχύς ήταν παράγοντας ισοδύναμος προς τον πεζικό στρατό της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, του οποίου τον πυρήνα αποτελούσε το περίφημο σπαρτιατικό πεζικό.
Αλλά η αύξηση της πολεμικής ισχύος με την ναυπήγηση στόλου δεν ήταν το μόνο ευεργετικό αποτέλεσμα για την Αθήνα. Εξίσου σημαντική ήταν και η κοινωνική και πολιτική μεταβολή που επήλθε.
Για την επάνδρωση του στόλου χρειάσθηκε να επιστρατευτούν τα λαϊκότερα κοινωνικά στρώματα, οι Θήτες, στους οποίους και αποδόθηκαν πολιτικά δικαιώματα.
Ήταν μια κίνηση που συνέβαλε στον εκδημοκρατισμό του πολιτεύματος της Αθήνας. Το ναυτικό της Αθήνας συνετέλεσε έτσι στην εδραίωση της αθηναϊκής δημοκρατίας και κατά μία έννοια συνέδεσε το όνομα του πολεμικού ναυτικού με μία δημοκρατική παράδοση, η οποία επιβεβαιώθηκε εκ νέου και σε άλλες ιστορικές περιόδους και επιβίωσε ως τις μέρες μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ την συναρπαστική συνέχεια αλλά και όλες τις εισηγήσεις τις Ημερίδας στο www.thucydides.gr
Το Πολεμικό Ναυτικό σήμερα γιορτάζει. Είναι ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά στην ένδοξη ιστορία του. Πρόσφατα, η έδρα Θουκυδίδης του ΓΕΕΘΑ, μαζί με το ΓΕΝ πραγματοποίησαν Ημερίδα στη Θεσσαλονίκη, με θέμα "Το Τρισχιλιετές Μέγα της Θαλάσσης Κράτος".
Τις εισηγήσεις μπορείτε να τις διαβάσετε κάνοντας κλικ ΕΔΩ
Το πολεμικό ναυτικό κατείχε σπουδαία θέση στην αρχαία ελληνική ιστορία. Ήταν η βάση της ισχύος και αναπόσπαστο στοιχείο της ασφάλειας των ελληνικών κρατών της εποχής.
Κάθε φορά που υπήρχε ισχυρό πολεμικό ναυτικό, τα ελληνικά κράτη έφταναν στο απόγειο της δύναμης τους δικαιώνοντας τη διαχρονική ρήση του Θουκυδίδη «μέγα το της θαλάσσης κράτος.
Το Ναυτικό κατά την Κλασσική Αρχαιότητα και τους Μακεδονικούς χρόνους
Του Παύλου Σεραφείμ, Διδάκτορα. Ιστορίας ΑΠΘ
Οι Έλληνες είναι από τους πρώτους λαούς στην ιστορία που απώθησαν τον φόβο «να ριχτούν στα ανοιχτά, να πλεύσουν ευθεία», όπως γράφει και ο ιστορικός Μπρωντέλ.
Αλλά και πώς θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά; Η ίδια η θέση και η φύση του ελληνικού χώρου συνετέλεσε στη διαμόρφωση του στενού συνδέσμου των Ελλήνων με τη θάλασσα.
Tα νησιωτικά συμπλέγματα στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, η μεγάλη ακτογραμμή με το πολύπλοκο ανάγλυφό της και με την ύπαρξη μικρών και μεγάλων όρμων ιδανικών για τη δημιουργία λιμένων, η κυριαρχία του ορεινού και ημιορεινού τοπίου στην ξηρά, που δυσχέραινε τις μετακινήσεις, καθώς και το γεγονός ότι καμία περιοχή δεν βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των δύο ημερών από την θάλασσα, έστρεψαν τους Έλληνες προς αυτήν.
Κάθε εποχή της αρχαίας ελληνικής ιστορίας βρίθει από αποδείξεις για την αξία της ναυτικής δύναμης.
Η μινωϊκή Κρήτη
Η μινωϊκή Κρήτη κατόρθωσε να γίνει το «πολιτιστικό κέντρο του αιγιακού κόσμου» κατά τον 16 αι. π.Χ. βασιζόμενη πρωτίστως στα πλοία της.
Ήταν δε τόση η αυτοπεποίθηση που εξασφάλιζε στους Μινωΐτες Κρήτες ο ισχυρός πολεμικός στόλος που διέθεταν, ώστε οι κυριότερες πόλεις τους που βρίσκονταν στα παράλια δεν παρουσίαζαν καμία οχύρωση.
Οι Κρήτες ήταν βέβαιοι ότι το ναυτικό τους θα μπορούσε να αντιμετωπίσει οποιονδήποτε εξωτερικό εχθρό ή πειρατή θα τολμούσε να επιτεθεί στο νησί.
Η ανάμνηση του ισχυρού πολεμικού ναυτικού των Μινωϊτών Κρητών παρέμεινε ζωντανή για πολλά χρόνια και χαρακτηριστική αυτής της ανάμνησης είναι η ύπαρξη του μεταγενέστερου ελληνικού θρύλου για την «θαλασσοκρατορία» του βασιλιά Μίνωα.
Το Πολεμικό Ναυτικό στη μυκηναϊκή εποχή
Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναδεικνύει την αξία του πολεμικού ναυτικού στη μυκηναϊκή εποχή.
Μπορεί όλος ο πόλεμος γύρω από την Τροία να διεξήχθηκε από στρατεύματα ξηράς, ωστόσο το δραματικότερο γεγονός που κινδύνεψε να τινάξει στον αέρα την δεκαετή προσπάθεια των Ελλήνων για την άλωση της Τροίας είναι τα όσα περιγράφονται στις ραψωδίες Ν, Ξ, Ο και Π:
οι Τρώες εξαιτίας της απόσυρσης του Αχιλλέα από το πεδίο της μάχης λόγω της μήνιδός του έχουν φτάσει μέσα στο στρατόπεδο των Αχαιών στην παραλία και ο Έκτορας είναι αποφασισμένος να κάψει τα καράβια τους. Έχει ήδη κάνει την αρχή βάζοντας φωτιά στο πλοίο του Πρωτεσίλαου.
Οι στιγμές είναι δραματικότερες από κάθε άλλες. Μπορεί τα καράβια να μην έδωσαν και να μην δώσουν στους Αχαιούς τη νίκη, το κάψιμό τους όμως θα σημάνει τον βέβαιο θάνατό τους. Εάν χανόντουσαν αυτά, θα χανόταν το παν για τους Αχαιούς.
Ο κίνδυνος αυτός απετράπη με την παρέμβαση του Πατρόκλου, ο οποίος γονυπετής παρακάλεσε τον Αχιλλέα να του επιτρέψει να συμμετάσχει στον πόλεμο, ώστε να αποτρέψει την καταστροφή.
Κάτι που συνέβη, αλλά εντέλει οδήγησε στη θανάτωσή του από τον Έκτορα. Ουσιαστικά ο Πάτροκλος στην Ιλιάδα θυσιάστηκε για τη σωτηρία των καραβιών.
Η εξάπλωση στη Μεσόγειο
Στην ίδια συνάφεια της αφανούς, πλην όμως σημαντικής συνεισφοράς του ναυτικού στην ελληνική ιστορία, είναι η πραγματοποίηση των δύο αποικισμών του Ελληνισμού από τον 11ο έωςτον 6ο αι π.Χ4. Τότε οι Έλληνες εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο, στα όρια του τότε γνωστού κόσμου. Συνέδεσαν δε ουσιαστικά το όνομά τους με την Μεσόγειο δημιουργώντας μια πρώιμη ελληνική εκδοχή της ρωμαϊκής mare nostrum.
Το ναυτικό τα κλασσικά χρόνια
Η σημασία του ναυτικού έγινε καταφανής στα κλασσικά χρόνια, καθώς όλοι αναγνωρίζουν το ρόλο που διαδραμάτισε αυτό στη σωτηρία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ενδεχομένως και ολόκληρης της Ευρώπης.
Η νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. δεν επετεύχθη εν μία νυκτί, ήταν αποτέλεσμα μεθοδικής προετοιμασίας και πραγματοποίησης του οράματος του Αθηναίου πολιτικού Θεμιστοκλή, ο οποίος ήδη από το 493, όταν και είχε εκλεγεί για πρώτη φορά άρχοντας στην Αθήνα, είχε συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο που ενέδρευε στη Ανατολή.
Επιγραμματικά, το πολιτικό όραμα του Θεμιστοκλή για την απόκρουση του περσικού κινδύνου συνίστατο στο εξής: χωρίς τη ναυπήγηση ενός ισχυρού στόλου κάθε σκέψη αντίστασης κατά της περσικής κοσμοκρατορικής δύναμης θα ήταν μάταιη.
Κατά τα επόμενα χρόνια το όραμα του Θεμιστοκλή άρχισε να υλοποιείται: η Αθήνα κατασκεύασε πολεμικό λιμένα στον Πειραιά και ναυπήγησε έναν ισχυρό πολεμικό στόλο αποτελούμενου περίπου από 180 πολεμικές τριήρεις, τον πιο σύγχρονο για την εποχή τύπο πολεμικού σκάφους.
Η ναυπήγηση του συγκεκριμένου στόλου σε διάστημα λιγότερο των δύο χρόνων υπερδιπλασίασε την ισχύ της Αθήνας και την μετέτρεψε στην πρώτη ναυτική δύναμη της μητροπολιτικής Ελλάδας.
Η νεοαποκτηθείσα αθηναϊκή ναυτική ισχύς ήταν παράγοντας ισοδύναμος προς τον πεζικό στρατό της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, του οποίου τον πυρήνα αποτελούσε το περίφημο σπαρτιατικό πεζικό.
Αλλά η αύξηση της πολεμικής ισχύος με την ναυπήγηση στόλου δεν ήταν το μόνο ευεργετικό αποτέλεσμα για την Αθήνα. Εξίσου σημαντική ήταν και η κοινωνική και πολιτική μεταβολή που επήλθε.
Για την επάνδρωση του στόλου χρειάσθηκε να επιστρατευτούν τα λαϊκότερα κοινωνικά στρώματα, οι Θήτες, στους οποίους και αποδόθηκαν πολιτικά δικαιώματα.
Ήταν μια κίνηση που συνέβαλε στον εκδημοκρατισμό του πολιτεύματος της Αθήνας. Το ναυτικό της Αθήνας συνετέλεσε έτσι στην εδραίωση της αθηναϊκής δημοκρατίας και κατά μία έννοια συνέδεσε το όνομα του πολεμικού ναυτικού με μία δημοκρατική παράδοση, η οποία επιβεβαιώθηκε εκ νέου και σε άλλες ιστορικές περιόδους και επιβίωσε ως τις μέρες μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ την συναρπαστική συνέχεια αλλά και όλες τις εισηγήσεις τις Ημερίδας στο www.thucydides.gr
Newspaper is an amazing magazine blogger theme that is easy to use and change to fit your needs
No comments
Post a Comment