Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ; Τα Χριστούγεννα του 1921 κάτι πρωτοφανές έγινε στο πλοίο. Βαφτίστηκε βρέφος με το όνομα Αβερωφίνα
Μια σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία για το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ έρχεται να μας θυμίσει ο κ. Γεράσιμος Μιχελακάκης.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο επικρατήσας συμμαχικός στόλος, και μαζί του το ΑΒΕΡΩΦ, άρχισε περιπολίες στη Θάλασσα του Μαρμαρά και το Βόσπορο. Δεν ει ναι δύσκολο να φανταστούμε τα συναισθήματα των συμπατριωτών μας, οι όποιοι μετά από σχεδόν 500 χρόνια τουρκικής κατοχής, έβλεπαν την Ελληνική σημαία στα λιμάνια της περιοχής και τι ελπίδες τους δημιουργούσε η παρουσία του καραβιού θρύλου.
Όπου "έπιανε" το Αβέρωφ, γινόταν αντικείμενο λατρείας και συνεχών επισκέψεων, στο δε εκκλησάκι που υπάρχει πάνω στο θωρηκτό γινόντουσαν συχνές λειτουργίες
Τη παραμονή των Χριστουγέννων του 1921, το Αβέρωφ αγκυροβόλησε στη νησίδα της Αλώνης μπροστά στο χόριο Πασά-Λιμάν (Πασαλιμάνι). Μετά από λίγο, μια βάρκα που πλεύρισε το Θωρηκτό αποβίβασε δύο άνδρες οι οποίοι ζήτησαν και παρακαλέσαν «όπως το θυγάτριον του ενός εξ αυτών βαπτισθή την επιούσαν επί του ’’Αβέρωφ’’».
Το αίτημα έγινε ευχαρίστως δεκτό και τελέστηκε η βάπτιση στο εκκλησάκι του πλοίου. Και το όνομα αυτής: ‘’Αβερωφίνα-Ευγενία’’!
Λίγους μην ες αργότερα τα όνειρα γκρεμίστηκαν και άρχισε ο ξεριζωμός Η Αβερωφίνα και δεκάδες οικογένειες Αλωνιατών – Πασαλιμανιωτών βρέθηκαν στο Αίγιο. Στον εκεί προσφυγικό συνοικισμό, η αναδεκτή του «Αβέρωφ» έφθασε ως τα βαθειά γεράματα κάνοντας οικογένεια και προκοπή
Κατόπιν, ο αρχιμανδρίτης αφηγείται τα τεκταινόμενα με ψυχογραφική διάθεση τονίζοντας το άδολο και ανιδιοτελές του χαρακτήρα των φιλακόλουθων Αλωνιατών, υπογραμμίζοντας παράλληλα την καθοριστική συνεισφορά σύμπαντος του Ελληνικού Λαού κατά την ερανική πανστρατιά που οδήγησε στην απόκτηση του ανίκητου Θωρηκτού.
«Διέκρινε τας ψυχάς αθώας, είς τας οποίας δεν επέδρασε ο ψευδής πολιτισμός ίνα επιχύση το δηλητήριον αυτού και καταστήση τους ανθρώπους εκείνους ύπουλους και ιδιοτελείς· διέκρινε τας ψυχάς, αι οποίαι με λαχτάραν ανέμενον την αυριανήν μεγάλην εορτήν ίνα εκφρασθώσι ψυχικώς.
Ομολογώ ότι παρέστην εν τω θωρηκτώ εις πλείστας επισήμους δεξιώσεις και συναθροίσεις εν τη αιθούση ταύτη, αλλ’ ουδεμία εξ αυτών με συνεκίνησε τοσούτω και κατέθελξε την ψυχήν μου, όσο η των απλοϊκών τούτων και αθώων ανθρώπων, οι οποίοι δια της πιστής επί αιώνας τηρήσεως των πατροπαραδότων εγένετο αφορμή όπως μη εκλείψη το Ελληνικόν Γένος από προσώπου της γής και οι οποίοι δια των ιδρώτων και μόχθων αυτών οικονόμησαν το χρήμα, όπως κατασκευασθή το μεγαλοπρεπές τούτο πολεμικόν σκάφος, το οποίον τοσάκις ενέβαλεν εις τρόμον τον αθαλάσσωτον και βάρβαρον εχθρόν» .
Τονίζεται ότι -παρά τις συνεχιζόμενες σφοδρές αντιξοότητες- το ζεύγος Μαρίνου επέλεξε να αποκτήσει τελικά εννέα τέκνα! (Άννα, Γιάννης, Νίκος, Όλγα, Αβερωφίνα, Φωτεινή, Στέλλα, Μαριγώ, Ευδόξιος) .
Ταυτόχρονα, ο Ανδρέας Τριανταφύλλου -ως εν ενεργεία εφημέριος του Πολεμικού Ναυτικού- κάνει μνεία στην ιδιαιτερότητα που έχει ο εορτασμός των μεγάλων θρησκευτικών εορτών (εν όρμω ή/και εν πλώ) στα πολεμικά πλοία καθότι… «η μονοτονία του ναυτικού βίου δεν κάμνει τοσούτω καταφανείς επι των πολεμικών πλοίων τας μεγάλας εορτάς της Εκκλησίας μας, διότι καθ’όλας τας ημέρας η αυτή αένναος υπηρεσία οφείλει να διεξάγηται.
Πλήν όμως κατά τας μεγάλας ταύτας εορτάς επισπεύδονται οι καθαρισμοί του πλοίου και των πυροβόλων, αργούσι τα πολεμικά γυμνάσια και εξοικονομείται χρόνος ίνα οι ναύται ενδυθώσι τας επισήμους στολάς των και προσελθώσιν εις την Εκκλησίαν. Πάντες φιλοτιμούνται κατά την εορτήν ταύτην να ψάλωσι και ούτως επαναφέρομαι εις την συνήθειαν της αρχαίας Εκκλησίας, καθ’ ην το εκκλησίασμα ολόκληρον υπήχει και υπέψαλλε παρακολουθούν τους πρωτοψάλτας.
Μετά την απόλυσιν της λειτουργίας οι αξιωματικοί μετά του ιερέως περιέρχονται τα συσσίτια των ναυτών και υπαξιωματικών ευχόμενοι τα «έτη πολλά», το αυτό δε πράττουσι και ούτοι δι’ επιτροπών προς τους αξιωματικούς.
Το πλοίον επαίρει μέγαν σημαιοστολισμόν κατά την ημέραν ταύτην, αφ’ ου προηγουμένως προ του χαράξη η αυγή οι προβολείς του πλοίου διεσκόρπισαν δέσμας ηλεκτρικού φωτός προς απάσας τας διευθύνσεις εις σύμβολον του από του σπηλαίου της Βηθλεέμ ανατείλαντος κατ’ εκείνην την νύκτα ανεσπέρου φωτός της Θεότητος!».
Βέβαια, οι ευόρκως υπηρετούντες αξιωματικοί του «Αβέρωφ» αποδείχτηκαν και συνεπείς …ανάδοχοι αφού το απόγευμα των Χριστουγέννων επισκέφθηκαν τη μικρή Αβερωφίνα στο χωριό της «… ένθα συγκεντρώθησαν οι προύχοντες και τότε το πρώτον εμάθαμεν ότι η νήσος εκκλησιαστικώς υπάγεται εις την Μητρόπολιν Προικοννήσου, ότι κατά την διάρκειαν του Ευρωπαϊκού πολέμου εξετοπίσθησαν παρά των Νεοτούρκων οδηγηθέντες εις το εσωτερικόν της Μικράς Ασίας χίλιοι επτακόσιοι κάτοικοι εκ των τεσσάρων της νήσου χωρίων, εξ ών μετά την κατάπαυσιν του πολέμου επέστρεψαν μόνον επτακόσιοι, των λοιπών χιλίων αποθανόντων εκ των κακουχιών και της πείνης και ότι εις την νήσον ταύτην είχε καταφύγη οικογενειακώς είς Γάλλος στρατηγός του Μ. Ναπολέοντος, εξορισθείς παρ’ αυτού εκ Γαλλίας και ούτινος οι απογόνοι σώζονται εισέτι εγκατεστημένοι εις την απέναντι Μικρασιατικήν χώραν.» .
Τέλος, κλείνει την αφήγησή του ο Αρχιμανδρίτης «…κατέλαβεν ημάς η εσπέρα και δια τούτο επιστρέφομεν εις το πλοίον εν δριμυτάτω ψύχει με την εντύπωσιν ότι τα εφετεινά Χριστούγεννα τυγχάνουσι μια από τας ωραιοτέρας εορτάς, ας ποτέ εν ηρεμία, γαλήνη και ευσεβεία διέλθομεν κατά τον μέχρι τούδε βίον μας.».
Δυστυχώς, η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Σε μερικούς μήνες το μέτωπο κατέρρευσε, η Μικρασιατική ήττα έλαβε διαστάσεις Ολοκαυτώματος και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες Χριστιανοί εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους.
Τα καραβάνια της προσφυγιάς συμπαρέσυραν στο διάβα τους «τας αθώας ψυχάς» από τις αφροκέντητες ακτές της Βιθυνίας και την περιοχή της Προικοννήσου. Έτσι, εξανδραποδίσθηκαν και οι κάτοικοι από «την μικράν και συμπαθή νησίδα της Αλώνης» παίρνοντας μαζί τους την εικόνα της αγίας Βάσσας από το ομώνυμο εκκλησάκι που είχαν κατορθώσει να χτίσουν το 1911.
Τραγικός ο ξεριζωμός. Δυσκολότατο και το ριζοβόλημα στα νέα χώματα. Η Αβερωφίνα με τους συγγενείς της και δεκάδες οικογένειες Αλωνιατών – Πασαλιμανιωτών βρέθηκαν -μετά μυρίων βασάνων- στην ευλογημένη γη της Αιγιαλείας, στο Αίγιο.
Στον εκεί δημιουργηθέντα προσφυγικό συνοικισμό, η αναδεκτή του «Αβέρωφ» έφθασε ως τα βαθειά γεράματα κάνοντας οικογένεια και προκοπή. Ακόμα και σήμερα όταν ο ανώνυμος διαβάτης (σαν άλλος Ανδρέας Τριανταφύλλου) περιηγηθεί στους δρόμους αυτής της γειτονιάς, θα αφουγκραστεί τη βαθύτερη και απόκοσμη ηχώ της οδωνυμίας του τόπου… οδός Ελλησπόντου, Προποντίδος, Κυζίκου, Μαρμαρά, Προικοννήσου, Κούταλης.
Ίσως για λίγες στιγμές η καρδιά του να φτερουγίσει «ένθα οδεύει ο αστήρ», σε εκείνα τα φωταγωγημένα Χριστούγεννα του 1921, στην αγία Άννα στο Βόρι, στην «Παναγιά στα δέντρα», στο Παραδείσι και στο κατάστρωμα του Αβέρωφ… στο θαλασσοφίλητο Πασά – Λιμάν, όπου ακόμα αντηχεί ένα διαχρονικό και υπερβατικό «Χριστός γεννάται, δοξάσατε…».
 |
| To θωρηκτό «Αβέρωφ» στην Κωνσταντινούπολη το φθινόπωρο του 1918, Λυκούργος Κογεβίνας (Αθήνα, Ιστορικό – Εθνολογικό Μουσείο). |
Μια σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία για το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ έρχεται να μας θυμίσει ο κ. Γεράσιμος Μιχελακάκης.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο επικρατήσας συμμαχικός στόλος, και μαζί του το ΑΒΕΡΩΦ, άρχισε περιπολίες στη Θάλασσα του Μαρμαρά και το Βόσπορο. Δεν ει ναι δύσκολο να φανταστούμε τα συναισθήματα των συμπατριωτών μας, οι όποιοι μετά από σχεδόν 500 χρόνια τουρκικής κατοχής, έβλεπαν την Ελληνική σημαία στα λιμάνια της περιοχής και τι ελπίδες τους δημιουργούσε η παρουσία του καραβιού θρύλου.
Όπου "έπιανε" το Αβέρωφ, γινόταν αντικείμενο λατρείας και συνεχών επισκέψεων, στο δε εκκλησάκι που υπάρχει πάνω στο θωρηκτό γινόντουσαν συχνές λειτουργίες
Τη παραμονή των Χριστουγέννων του 1921, το Αβέρωφ αγκυροβόλησε στη νησίδα της Αλώνης μπροστά στο χόριο Πασά-Λιμάν (Πασαλιμάνι). Μετά από λίγο, μια βάρκα που πλεύρισε το Θωρηκτό αποβίβασε δύο άνδρες οι οποίοι ζήτησαν και παρακαλέσαν «όπως το θυγάτριον του ενός εξ αυτών βαπτισθή την επιούσαν επί του ’’Αβέρωφ’’».
Το αίτημα έγινε ευχαρίστως δεκτό και τελέστηκε η βάπτιση στο εκκλησάκι του πλοίου. Και το όνομα αυτής: ‘’Αβερωφίνα-Ευγενία’’!
Λίγους μην ες αργότερα τα όνειρα γκρεμίστηκαν και άρχισε ο ξεριζωμός Η Αβερωφίνα και δεκάδες οικογένειες Αλωνιατών – Πασαλιμανιωτών βρέθηκαν στο Αίγιο. Στον εκεί προσφυγικό συνοικισμό, η αναδεκτή του «Αβέρωφ» έφθασε ως τα βαθειά γεράματα κάνοντας οικογένεια και προκοπή
Απόσπασμα από το Ημερολόγιο Πλοίου (24/12/1921, ώρα 08:00 – 12:00):
«Υπηρεσία Κυριακής. Βροχή κατά διαστήματα. Επιθεώρησις. Εκκλησία. Βάπτισις θήλεος τέκνου του Ζαφείρη Ν. Μαρίνου και Βαρβάρας το γένος Ι. Ευδοξιάδου, ανάδοχοι όλοι οι αξιωματικοί, ονόμασαν αυτό Αβερωφίνα – Ευγενία…» .
 |
| Φωτογραφία της οικογένειας Ζαφείρη Ν. Μαρίνου και Βαρβάρας το γένος Ι. Ευδοξιάδου Παρά τις συνεχιζόμενες σφοδρές αντιξοότητες- το ζεύγος Μαρίνου επέλεξε να αποκτήσει τελικά εννέα τέκνα! (Άννα, Γιάννης, Νίκος, Όλγα, Αβερωφίνα, Φωτεινή, Στέλλα, Μαριγώ, Ευδόξιος) |
«Διέκρινε τας ψυχάς αθώας, είς τας οποίας δεν επέδρασε ο ψευδής πολιτισμός ίνα επιχύση το δηλητήριον αυτού και καταστήση τους ανθρώπους εκείνους ύπουλους και ιδιοτελείς· διέκρινε τας ψυχάς, αι οποίαι με λαχτάραν ανέμενον την αυριανήν μεγάλην εορτήν ίνα εκφρασθώσι ψυχικώς.
Ομολογώ ότι παρέστην εν τω θωρηκτώ εις πλείστας επισήμους δεξιώσεις και συναθροίσεις εν τη αιθούση ταύτη, αλλ’ ουδεμία εξ αυτών με συνεκίνησε τοσούτω και κατέθελξε την ψυχήν μου, όσο η των απλοϊκών τούτων και αθώων ανθρώπων, οι οποίοι δια της πιστής επί αιώνας τηρήσεως των πατροπαραδότων εγένετο αφορμή όπως μη εκλείψη το Ελληνικόν Γένος από προσώπου της γής και οι οποίοι δια των ιδρώτων και μόχθων αυτών οικονόμησαν το χρήμα, όπως κατασκευασθή το μεγαλοπρεπές τούτο πολεμικόν σκάφος, το οποίον τοσάκις ενέβαλεν εις τρόμον τον αθαλάσσωτον και βάρβαρον εχθρόν» .
Τονίζεται ότι -παρά τις συνεχιζόμενες σφοδρές αντιξοότητες- το ζεύγος Μαρίνου επέλεξε να αποκτήσει τελικά εννέα τέκνα! (Άννα, Γιάννης, Νίκος, Όλγα, Αβερωφίνα, Φωτεινή, Στέλλα, Μαριγώ, Ευδόξιος) .
Ταυτόχρονα, ο Ανδρέας Τριανταφύλλου -ως εν ενεργεία εφημέριος του Πολεμικού Ναυτικού- κάνει μνεία στην ιδιαιτερότητα που έχει ο εορτασμός των μεγάλων θρησκευτικών εορτών (εν όρμω ή/και εν πλώ) στα πολεμικά πλοία καθότι… «η μονοτονία του ναυτικού βίου δεν κάμνει τοσούτω καταφανείς επι των πολεμικών πλοίων τας μεγάλας εορτάς της Εκκλησίας μας, διότι καθ’όλας τας ημέρας η αυτή αένναος υπηρεσία οφείλει να διεξάγηται.
Πλήν όμως κατά τας μεγάλας ταύτας εορτάς επισπεύδονται οι καθαρισμοί του πλοίου και των πυροβόλων, αργούσι τα πολεμικά γυμνάσια και εξοικονομείται χρόνος ίνα οι ναύται ενδυθώσι τας επισήμους στολάς των και προσελθώσιν εις την Εκκλησίαν. Πάντες φιλοτιμούνται κατά την εορτήν ταύτην να ψάλωσι και ούτως επαναφέρομαι εις την συνήθειαν της αρχαίας Εκκλησίας, καθ’ ην το εκκλησίασμα ολόκληρον υπήχει και υπέψαλλε παρακολουθούν τους πρωτοψάλτας.
Μετά την απόλυσιν της λειτουργίας οι αξιωματικοί μετά του ιερέως περιέρχονται τα συσσίτια των ναυτών και υπαξιωματικών ευχόμενοι τα «έτη πολλά», το αυτό δε πράττουσι και ούτοι δι’ επιτροπών προς τους αξιωματικούς.
Το πλοίον επαίρει μέγαν σημαιοστολισμόν κατά την ημέραν ταύτην, αφ’ ου προηγουμένως προ του χαράξη η αυγή οι προβολείς του πλοίου διεσκόρπισαν δέσμας ηλεκτρικού φωτός προς απάσας τας διευθύνσεις εις σύμβολον του από του σπηλαίου της Βηθλεέμ ανατείλαντος κατ’ εκείνην την νύκτα ανεσπέρου φωτός της Θεότητος!».
Βέβαια, οι ευόρκως υπηρετούντες αξιωματικοί του «Αβέρωφ» αποδείχτηκαν και συνεπείς …ανάδοχοι αφού το απόγευμα των Χριστουγέννων επισκέφθηκαν τη μικρή Αβερωφίνα στο χωριό της «… ένθα συγκεντρώθησαν οι προύχοντες και τότε το πρώτον εμάθαμεν ότι η νήσος εκκλησιαστικώς υπάγεται εις την Μητρόπολιν Προικοννήσου, ότι κατά την διάρκειαν του Ευρωπαϊκού πολέμου εξετοπίσθησαν παρά των Νεοτούρκων οδηγηθέντες εις το εσωτερικόν της Μικράς Ασίας χίλιοι επτακόσιοι κάτοικοι εκ των τεσσάρων της νήσου χωρίων, εξ ών μετά την κατάπαυσιν του πολέμου επέστρεψαν μόνον επτακόσιοι, των λοιπών χιλίων αποθανόντων εκ των κακουχιών και της πείνης και ότι εις την νήσον ταύτην είχε καταφύγη οικογενειακώς είς Γάλλος στρατηγός του Μ. Ναπολέοντος, εξορισθείς παρ’ αυτού εκ Γαλλίας και ούτινος οι απογόνοι σώζονται εισέτι εγκατεστημένοι εις την απέναντι Μικρασιατικήν χώραν.» .
Τέλος, κλείνει την αφήγησή του ο Αρχιμανδρίτης «…κατέλαβεν ημάς η εσπέρα και δια τούτο επιστρέφομεν εις το πλοίον εν δριμυτάτω ψύχει με την εντύπωσιν ότι τα εφετεινά Χριστούγεννα τυγχάνουσι μια από τας ωραιοτέρας εορτάς, ας ποτέ εν ηρεμία, γαλήνη και ευσεβεία διέλθομεν κατά τον μέχρι τούδε βίον μας.».
Δυστυχώς, η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Σε μερικούς μήνες το μέτωπο κατέρρευσε, η Μικρασιατική ήττα έλαβε διαστάσεις Ολοκαυτώματος και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες Χριστιανοί εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους.
Τα καραβάνια της προσφυγιάς συμπαρέσυραν στο διάβα τους «τας αθώας ψυχάς» από τις αφροκέντητες ακτές της Βιθυνίας και την περιοχή της Προικοννήσου. Έτσι, εξανδραποδίσθηκαν και οι κάτοικοι από «την μικράν και συμπαθή νησίδα της Αλώνης» παίρνοντας μαζί τους την εικόνα της αγίας Βάσσας από το ομώνυμο εκκλησάκι που είχαν κατορθώσει να χτίσουν το 1911.
Τραγικός ο ξεριζωμός. Δυσκολότατο και το ριζοβόλημα στα νέα χώματα. Η Αβερωφίνα με τους συγγενείς της και δεκάδες οικογένειες Αλωνιατών – Πασαλιμανιωτών βρέθηκαν -μετά μυρίων βασάνων- στην ευλογημένη γη της Αιγιαλείας, στο Αίγιο.
Στον εκεί δημιουργηθέντα προσφυγικό συνοικισμό, η αναδεκτή του «Αβέρωφ» έφθασε ως τα βαθειά γεράματα κάνοντας οικογένεια και προκοπή. Ακόμα και σήμερα όταν ο ανώνυμος διαβάτης (σαν άλλος Ανδρέας Τριανταφύλλου) περιηγηθεί στους δρόμους αυτής της γειτονιάς, θα αφουγκραστεί τη βαθύτερη και απόκοσμη ηχώ της οδωνυμίας του τόπου… οδός Ελλησπόντου, Προποντίδος, Κυζίκου, Μαρμαρά, Προικοννήσου, Κούταλης.
Ίσως για λίγες στιγμές η καρδιά του να φτερουγίσει «ένθα οδεύει ο αστήρ», σε εκείνα τα φωταγωγημένα Χριστούγεννα του 1921, στην αγία Άννα στο Βόρι, στην «Παναγιά στα δέντρα», στο Παραδείσι και στο κατάστρωμα του Αβέρωφ… στο θαλασσοφίλητο Πασά – Λιμάν, όπου ακόμα αντηχεί ένα διαχρονικό και υπερβατικό «Χριστός γεννάται, δοξάσατε…».
Newspaper is an amazing magazine blogger theme that is easy to use and change to fit your needs
No comments
Post a Comment