28η Οκτωβρίου: Το αιώνιο ερώτημα - Το ΟΧΙ το είπε ο Μεταξάς; - ΑΠΟΨΗ

28η Οκτωβρίου: Ένα διαχρονικό ερώτημα που αναδύεται κάθε χρόνο - Ποιος είπε το ΟΧΙ - Ο Μεταξάς ή ο λαός

Γράφει ο Δημήτρης Σούκερας 
Απόστρατος Αξιωματικός του Στρατού Ξηράς

Αν προφέρεις το όνομα «Ιωάννης Μεταξάς»  και ζητήσεις στον μέσο νεοέλληνα μια λέξη, μοιραία θα κολλήσει δίπλα το: «δικτάτορας». Επιπλέον πολύ συζήτηση έχει ήδη γίνει για το αν ο Μεταξάς την 28η Οκτωβρίου 1940 απλά και μόνο είπε το «ΟΧΙ», ενώ στην ουσία ο λαός μας ήταν αυτός που το κατηύθυνε ή αν τελικά έγινε το αντίστροφο και το «ΟΧΙ», όχι μόνο ειπώθηκε, αλλά προετοιμάστηκε επιμελώς για να ειπωθεί, αλλά κι ο Ελληνικός Στρατός για να νικήσει, από τον τότε Πρωθυπουργό.

Ευτυχώς στις  28η Οκτωβρίου δεν  γιορτάζουμε την γιορτή της Δημοκρατίας, αλλά την επέτειο του «ΟΧΙ» ενάντια στις δυνάμεις του  Άξονα  και στην ουσία την προστασία της φήμης της φυλής μας, συνεπώς μπορούμε, σήμερα  77 χρόνια μετά να εξετάσουμε πιο αποστασιοποιημένα τα γεγονότα της ιστορίας.

Είναι σαν αυτά τα περίεργα της ζωής, που η Joe Mary Hatch διαχωρίζει την  διαφορά όσων λες, εκείνων που σκέφτεσαι, αυτών που εφαρμόζεις  και τελικά το τελικό αποτέλεσμα των πράξεων σου.

Έτσι ο Ιωάννης Μεταξάς  δικτάτορας ή όχι, από το 1934 είχε εκφράσει την άποψη πως σε περίπτωση πολέμου, δεν μπορεί η Ελλάδα να βρίσκεται σε διαφορετική πλευρά από αυτήν της Μεγάλης Βρετανίας, (Παναγιώτης Πιπινέλης (1948)), ενώ στις 3 Οκτωβρίου το 1938 ρητά σε συνομιλίες με τον Βρετανό πρέσβη Waterlow,  το εξέφρασε επισήμως.


Οι Βρετανοί όμως σε πρώτο χρόνο προτιμούσαν την συμμαχία με την Τουρκία, και την Ελλάδα ουδέτερη, μιας και θεωρούσαν τον Ελληνικό Στρατό σε κακή κατάσταση, παρόλα αυτά όμως τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου ικανοποίησαν τον Μεταξά αντικαθιστώντας τον Waterlow, ο οποίος συστηματικά διέβαλλε τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Όμως το 1939 (19 Οκτωβρίου 1939) η Αγγλία και η Γαλλία υπέγραψαν σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας με την Τουρκία, αιφνιδιάζοντας την Ελλάδα.

Ο Μεταξάς μετά την δυσμενή εξέλιξη του γαλλικού μετώπου και πάλι τον Μάιο του 1940 ζήτησε από τους Άγγλους την διαβεβαίωση και την δέσμευσή τους πως θα υποστηρίξουν με δυνάμεις την Ελλάδα σε περίπτωση επιθέσεως.

Οι τελευταίες ποτέ δεν ήρθαν, αλλά ενώ τα ιστορικά γεγονότα εμπεριείχαν  μόνο επαφές του Μεταξά για να συμμαχήσει με την Μεγάλη Βρετανία, εκείνος άκριτα και αστήρικτα κατηγορείται, πως επιθυμούσε την συμμαχία με τους Γερμανούς.

Μάλιστα η χώρα λόγω της στάσης της, ήδη από το 1939, αποκλείστηκε από προμήθεια στρατιωτικού υλικού από την Γερμανία , ενώ και τον Ιούλιο του 1940 όταν ο Μεταξάς προσεγγίστηκε από τον Morath, αντιπρόσωπο της γερμανικής Κυβέρνησης στην Ελλάδα, για να αποπέμψει τον Στρατηγό Παπάγο καθώς ο τελευταίος υπονόμευε το Βερολίνο, εκείνος αρνήθηκε κατηγορηματικά.


 Όσοι εύκολα αποδίδουν στον λαό το «ΟΧΙ» δεν γνωρίζουν την κατάσταση του Ελληνικού Στρατού μετά την Μικρασιατική εκστρατεία, ενός στρατού εξουθενωμένου, αποδυναμωμένου, σε φάση κατάρρευσης, που πέρασε έτσι για 12 έτη  από το 1923, μέχρι να αναλάβει ο Στρατηγός Παπάγος την ηγεσία του την 1η Αυγούστου 1936, ενώ ήταν ήδη πρωθυπουργός ο Μεταξάς.

Στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία ο Ελληνικός Στρατός άλλαξε πλήρως οργάνωση, και ήδη από το 1939 ο Στρατηγός Παπάγος γνώριζε και προετοιμαζόταν ως Αρχιστράτηγος για την έναρξη του πολέμου.

Η θητεία των στρατευσίμων εγκαίρως είχε αυξηθεί στους 21 μήνες από 12, οι κλάσεις των εφεδρειών είχαν μετεκπαιδευθεί μεθοδικά σε βάθος χρόνου και με επαναλήψεις, παρελήφθησαν νέος οπλισμός και αντιαεροπορικά μέσα, ενώ το έδαφος προετοιμάστηκε με σημαντικές οχυρώσεις που οργανώθηκαν μεθοδικά και αναπτύχθηκε το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ εισήχθηκαν για πρώτη φορά σχέδια οργάνωσης οικονομικής και πολιτικής επιστράτευσης.

Με τον αναγκαστικό Νόμο της 10ης Ιουλίου 1937 ο Μεταξάς προσπάθησε να δημιουργήσει μεγαλύτερο όγκο μικρών στελεχών , μάχιμων Αξιωματικών αυξάνοντας τους  ήδη περισσότερους από πριν, 250 Ευέλπιδες που είχαν εισαχθεί το 1936, πρώτο χρόνο πρωθυπουργίας του, σε 320 για τα επόμενα χρόνια.

 Μάλιστα από το 1938 έστειλε Ευέλπιδες που είχαν ολοκληρώσει το δεύτερο έτος της Σχολής, κατευθείαν στα Σχολεία Εφαρμογής του όπλου τους, προκειμένου να μπορούν να πολεμήσουν, χρωστώντας για το μέλλον μία τάξη, κι ακόμη μείωσε την διάρκεια της Σχολής σε τρία χρόνια.

Παράλληλα παρέτεινε την θητεία 500 έφεδρων Ανθυπολοχαγών, για τουλάχιστον ένα χρόνο, εφόσον επιθυμούσαν, αυξάνοντας σημαντικά  την οροφή των μικρών ηγετών του Στρατού.


Παράλληλα από το 1937 προετοιμαζόταν μεθοδικά τα σχέδια επιχειρήσεων και μάλιστα εκείνο της άμυνας εναντίον της Ιταλίας είχε και δύο παραλλαγές (ΙΒ, ΙΒα, ΙΒβ).

Ανάμεσα στις καίριες αποφάσεις που πάρθηκαν, ήταν η βελτίωση του Σχεδίου Επιστρατεύσεως, που μάλιστα τροποποιήθηκε μιας κι όταν δοκιμάστηκε με την επιστράτευση της VIIIης Μεραρχίας στις 23 Αυγούστου 1939, τα αποτελέσματα δεν ικανοποίησαν. Έτσι η μερική επιστράτευση, ενδεικτικά της VIIIης Μεραρχίας, είχε αρχίσει από την 1η Οκτωβρίου 1940, ενώ με την γενική επιστράτευση, το σύνολο του Ελληνικού Στρατού επιστρατεύθηκε την 8η ημέρα, ενώ την 15η είχαν συγκεντρωθεί όλες οι Μονάδες στο μέτωπο σε πολεμική διάταξη, για αυτό πλήρως εξανεμίστηκε το αριθμητικό πλεονέκτημα των Ιταλών και η Ελληνική αντεπίθεση ξεκίνησε από την 14η Νοεμβρίου 1940.
Κανείς δεν αμφισβητεί πως ο Ελληνικός λαός είναι γενναίος πως πολέμησε με θάρρος και αυταπάρνηση για τα ιδανικά του και τελικά αυτός επέφερε την νίκη.

 Όμως είναι καλό να αναλογιστούμε πόσο εφικτό θα ήταν ο Στρατός μας να νικήσει πολυάριθμες ιταλικές δυνάμεις, αν νωρίτερα δεν είχε καταλλήλως προετοιμαστεί για να νικήσει. Μπορεί και να είναι αλήθεια πως ο Μεταξάς δεν κυβέρνησε δημοκρατικά , επιπλέον πως στην Κυβέρνησή του τα 2/3 που συμμετείχαν ήταν στρατιωτικοί (μη επαγγελματίες πολιτικοί).

Όμως το αποτέλεσμα της νίκης, οι πράξεις του ίδιου, σε συσχέτιση με αυτά που ψήφισε και τις επιλογές που έκανε ως Πρωθυπουργός, ήταν σε απόλυτη ταύτιση με τις σκέψεις του η χώρα να πολεμήσει και να υπερασπιστεί την ιστορία της, για αυτό και τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 δεν ρώτησε κανέναν , απλά, αβίαστα, στέρεα και στεντόρεια αντέταξε το «ΟΧΙ». Ένα «ΟΧΙ», που είχε προετοιμάσει μεθοδικά και εργαστεί για να το πει, αλλά κυριότερα για να μπορεί να το υποστηρίξει στο πεδίο της μάχης η Ελληνική Φυλή.


Τελικά στην ζωή δεν έχουν σημασία τα λόγια που λέγονται, αλλά οι επιλογές που κάνουμε, καθώς αυτές δείχνουν την ποιότητα μας ως άνθρωποι και πόσο έτοιμοι είμαστε να ξεπεράσουμε τις δυνατότητές μας. Αυτός δεν ήταν πάντα ο Έλληνας; Και ο Μεταξάς ήταν Έλληνας!